Jump to main content

Basiskennis geluidsinstallaties – deel 4

Basiskennis geluidsinstallaties – deel 4

Deze week behandelen we “Akoestiek en verstaanbaarheid“. Eerder verschenen onderdelen in deze reeks: Componenten van geluidsinstallatiesTerminologie & Aansluitingen en netwerken.

Akoestiek en verstaanbaarheid

De vorm en de akoestiek van een ruimte hebben grote invloed op de verstaanbaarheid van spraak. In een afgesloten ruimte kan geluid reflecteren, iets wat de luisteraar hoort als een reeks van herhalingen met een steeds iets wisselende vertraging volgend op het directe geluid. Dit effect kan het samengestelde audiosignaal zodanig veranderen dat de menselijke hersenen het als geheel minder goed interpreteren

Het is meestal niet mogelijk om de architectuur van vergader- en conferentieruimtes te veran­deren, en dat maakt de keuze van de geluids­installatie – en vooral de plaatsing van microfoons en luidsprekers – cruciaal voor het realiseren van maximale spraakverstaanbaarheid zonder rond­zingen (feed-back). Elke ruimte heeft akoestische eigenschappen. De afmetingen, vorm, stoffering en fysieke mate­riaal­eigenschappen van een ruimte bepalen samen hoe het geluid zich gedraagt. Hoe meer reflec­terende oppervlakken in een ruimte, hoe “drukker” of holler hij klinkt. Hoe groter de ruimte, hoe langer de akoestische trajecten en hoe meer vertraging, en dus ook hoe meer problemen met de spraakverstaanbaarheid. Ruimtes met veel absorberende materialen, zoals zachte vloer­bedekking en gestoffeerd meubilair, helpen om reflecties te verminderen en de verstaanbaarheid te verhogen.

De waarheid over rondzingen

Vaak krijgt de microfoon de schuld, maar het feit is dat microfoons passieve elementen zijn die niet zelf geluid “opzoeken”. Akoestisch rondzingen is eerder een systeemfout. Het wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren, waaronder de akoestiek van de ruimte en de ingestelde versterking, de plaatsing van componenten, hun richtings­gevoeligheid en de signaalpaden van microfoons en luidsprekers, die allemaal een bijdrage leveren aan de gevoeligheid van het systeem voor rondzingen.

Slecht microfoongebruik is helaas ook vaak de oorzaak dat geluidsinstallaties niet goed presteren. Een duidelijke instructie aan de gebruikers van microfoons is net zo belangrijk als de akoestiek van de ruimte. En begrijpen wat de invloed is van de akoestiek van de ruimte op de prestaties van het systeem, is weer essentieel voor het minimaliseren van de kans op rondzingen.

Het realiseren van goed geluid met minimale kans op rondzingen, bestaat altijd uit het vinden van een balans tussen de potentiële akoestische versterking van een ruimte (hoe luid kan een signaal klinken zonder te gaan rondzingen) en de benodigde akoestische versterking (wanneer is het voor iedereen verstaanbaar). Deze balans is vooral van groot belang bij het ontwerpen van ruimtes, maar voor effectief gebruik van bestaande systemen is het voldoende om te weten wat de beste manieren zijn om de diverse onderdelen van geluidsinstallaties te plaatsen en te gebruiken. Zie voor meer details het informatieblokje met tips tegen rondzingen.

Hoe holler de ruimte klinkt, hoe groter de kans op rondzingen. Galmende ruimtes hebben vaak een slechte spraakverstaanbaarheid, waardoor de gebruikers het volume omhoog willen draaien om de spreker beter te kunnen horen. Net als het rondzingen zelf is dit een vicieuze cirkel. Gelukkig is dit verschijnsel met wat basiskennis goed onder controle te houden.

Tips tegen rondzingen

Weten hoe rondzingen ontstaat en wat er tegen is te doen, is een kritieke vaardigheid bij het uitversterken van bijeenkomsten. Gelukkig is het een bekend fenomeen, en is er iets tegen te doen.

Blijf vooral kalm wanneer een installatie gaat rondzingen. Draai eerst de master gain (de volumeknop) dicht om de fluittoon te stoppen. Zoek daarna rustig naar de oor­zaken van het rondzingen en verhelp ze.

Instinctief zou je zeggen dat er ergens iets te hard staat, maar het kan ook zijn dat er een component verkeerd staat gericht. Hier een lijst met mogelijke oplossingen:

  • Plaats de microfoons dichter bij de bron. Vraag mensen om dichter bij hun microfoon te gaan zitten. Laat de micro­foons hun werk doen.
  • Plaats de luidsprekers zo mogelijk dichter bij het publiek.
  • Laat minder (live)microfoons open staan. Elke open microfoon is een extra kanaal dat rondzingen kan veroorzaken en dat ongewenste geluiden oppikt.
  • Gebruik richtingsgevoelige microfoons en luidsprekers. Richt microfoons recht op de geluidsbron, zodat de demping in de richtingskarakteristiek ongewenste ge­luid­­en buitensluit.
  • Gebruik een feedbackdestroyer – deze filteren automatisch de rondzing­fre­quen­ties weg zonder veel effect op de rest van de mix.
  • Verbeter de akoestiek van de ruimte – Geluidsabsorberende maatregelen voor muren en ramen verminderen galm aan­zien­lijk.

Over de schrijver

Shure Incorporated

Shure is al meer dan negentig jaar een van de meest toonaangevende leveranciers van professionele audiotechnologie. Onze producten zijn altijd de eerste keus als audioprestaties een topprioriteit zijn. Shure Incorporated wordt vertegenwoordigd door een wereldwijd netwerk van partners in meer dan tachtig landen, met vestigingen in Europa, het Midden-Oosten en Azië.

Gerelateerde onderwerpen

Oplossingen zoeken